Hersenschimmen - J.Bernlef

Titel: Hersenschimmen
Auteur: J. Bernlef
Uitgave: Groningen, 1984
Aantal bladzijden: 146
Genre: Biografie

Samenvatting:
Maarten woont met z’n vrouw in Amerika. De afgelopen tijd is hij steeds meer verward. Hij wacht bijvoorbeeld op kinderen die uit school komen, alleen weet hij niet meer dat het zondag is. Maarten lijdt aan dementie en dit wordt ook duidelijk aan zijn vrouw, Vera. De dementie wordt steeds erger en Vera krijgt uiteindelijk hulp (Phil) zodat ze zelf ook af en toe naar buiten kan. Ze hopen zo dat hij niet meer wegloopt en verdwaalt. Het gaat steeds slechter met Maarten, hij denkt namelijk vaker dat hij een kind is en zegt vaak ‘mama’ tegen Vera. Op een gegeven moment loopt Maarten weg en wordt gevonden door zijn buurman. Kort hierna gaat Maarten vermoedelijk naar een verpleeg of verzorgingstehuis. Dit is niet helemaal duidelijk omdat hij in een vergevorderd stadium zit. In deze periode gaat ook zijn spraak achteruit.

Motieven en thema:
De thema van het boek is hoe iemand ermee omgaat als hij/zij dementie krijgt en hoe de mensen om hem/haar heen ermee omgaan.
De motieven in het boek zijn ‘enfin’ en ‘Our man in Havana’ (een boek). Door zijn dementie zijn dit terugkerende elementen. Hij weet namelijk niet meer dat hij dezelfde gesprekken voert over die boek tegen dezelfde mensen.

Beoordeling:
Ik vind het heel knap hoe de schrijver heeft geschreven. Hij heeft in de ik-persoon geschreven en zo krijg je een goed beeld van de gedachtegang van iemand met dementie is. Soms is het wel verwarrend en de laatste 10 bladzijden van het boek zijn moeilijk/niet te begrijpen. Dat is wel een minpunt van het boek, maar aan de andere kant is het soms niet te begrijpen wat iemand denkt met dementie dus in dat opzicht is het weer goed beschreven.

De vertelperspectief is in de ik-persoon. Je krijgt dus een goed beeld van wat Maarten denkt en snap je beter waarom hij dingen doet en zegt. Als de vertelperspectief in de hij of zij vorm was geweest, was het vaak speculeren geweest waarom hij wegloopt of Vera zijn moeder noemt.

De ruimte waarin het verhaal zich afspeelt in Glouchester, dichtbij Boston. De overgrote deel vindt in zijn huis plaats en anders in de omgeving van zijn huis als hij gaat wandelen. Op het laatst speelt het verhaal zich in een verpleeg of verzorgingstehuis.

Eindoordeel:
Ik vond deze boek een aanrader. Het is niet een typisch boek met een doel of lopend verhaal en is dus in het begin nog wel lastig. Vooral de manier waarop het wordt beschreven is interessant, mede door de vertelperspectief.

Leesverslag Sonny Boy

1.A. Titel: Sonny boy
        Auteur: Annejet van der Zijl
        Uitgever: Querido, Amsterdam, 2009 (1^ste druk: 2004)
        206 pagina’s
   B. Genre: Biografie en oorlog en verzet
   C. Samenvatting:
Rika van der Lans trouwt met Willem Hagenaar. Rika komt uit een katholieke familie en Willem uit een protestants familie. Dit zorgt voor veel ophef. Ze krijgen samen vier kinderen en verhuizen naar Goeree, maar Rika vind het er helemaal niks. Willem is te dominant in de relatie en uiteindelijk wil Rika scheiden. Willem wil dit niet. Rika verhuisd terug naar Den Haag. In Den Haag zet ze een pension op en al snel komt Waldemar daar verblijven. Hij komt uit Suriname en is een stuk jonger dan Rika. Waldemar en Rika kunnen het goed met elkaar vinden en na een tijdje wordt dit een relatie. Willem en Jan, Rika’s twee zoons, komen erachter en vluchtten naar Goeree, naar hun vader. De vader hoort dit en is heel boos dat Rika met een donkere man een relatie heeft. Hij denkt nog steeds dat Rika naar hem terugkomt. Willem probeert alle vier de kinderen terug naar Goeree te krijgen en uiteindelijk lukt het hem dat ook. Rika is er kapot van dat haar kinderen van haar zijn afgenomen en dat ze hun maar één keer per jaar voor een paar uurtjes mag zien. Ze stuurt echter elke week brieven en cadeaus naar haar kinderen.
Uit de relatie van Waldemar en Rika komt een kind, Waldy. Zijn bijnaam is Sonny Boy. Rika’s familie accepteert het niet dat zij een relatie én een kind heeft met een donkere man terwijl ze nog officieel getrouwd is met Willem. Ze willen geen contact meer met haar hebben.
Op een gegeven moment verhuizen ze naar Scheveningen en richten weer een nieuw pension op, genoemd ‘Walda’. Pension walda loopt goed, maar dan breekt de oorlog uit. Na een tijdje horen ze dat ze uit het huis moeten en krijgen ze ergens anders een nieuw huis. Hier vangen Rika en Waldemar joden en onderduikers op, zodat ze ergens kunnen verblijven. Rika is alleen niet zo voorzichtig en na een tijdje worden ze verraden. Alle bewoners van het pand worden naar een gevangenis gestuurd. Waldy wordt al snel opgehaald door een oom en zijn ouders worden uiteindelijk overgeplaatst naar kamp Vught. Kamp Vught viel in vergelijking met andere kampen mee, maar Rika wordt weer overgeplaatst naar Ravensbrück. Hier zijn de omstandigheden een stuk zwaarder. Ze mag ook geen brieven meer sturen naar haar kinderen, wat ze al die jaren lang wel deed. Uiteindelijk overlijdt Rika aan een ziekte, een paar maanden voor de bevrijding.
Waldemar overlijdt op 3 mei, dus twee dagen voor de bevrijding. Hij zit op een schip met de andere gevangenen als er brand uitbreekt. Hij moet kiezen tussen op het schip te blijven of te zwemmen naar de kust. Aangezien hij in Suriname veel en goed zwom, kiest hij ervoor te zwemmen. Hij bereikt de kust en als hij met een medezwemmer op de Nederlandse kust staat, wordt Waldemar doodgeschoten door een Duitser.
Nederland wordt bevrijd op 5 mei en Waldy verblijft in een soort gastgezin. Na een aantal maanden wordt duidelijk hoe zijn beide ouders om het leven zijn gekomen. Waldy heeft nog lang na de oorlog nog veel moeite met het verlies van zijn ouders.

2. Verwachtingen:
Ik ben het boek gaan lezen omdat ik van veel mensen had gehoord dat het een goed en mooi boek was. Ik verwachtte dus ook dat het een goed en mooi boek zou zijn.

3. Motieven:
Noordnoordoost is een motief. Waldemar gaat via Noordnoordoost van Suriname naar Nederland. Als Waldemar en Rika naar de concentratiekampen gaan, gaan zij ook naar Noordnoordoost.
Ook is liefde(vol) een terugkerend element. Rika verzorgt haar klanten in het pension heel goed en geeft de relatie met haar kinderen nooit op. In de gevangenis en concentratiekampen wordt ze ook regelmatig omschreven als liefdevol.

Thema:
Het thema in dit boek is waarschijnlijk ‘verboden liefdes’.

4. Beoordeling:
Ik vond de schrijfstijl in bepaalde stukken heel langdradig. Er werd meerdere keren uitgebreid verteld over hoe iets eruitzag of hoe de periode vóór de oorlog eruitzag.

Het verhaal speelt zich voornamelijk af in de periode 1930 – 1945, maar in het begin wordt er ook nog over de jaren ’20 gesproken. De periode 1939 – 1945 een vrij grote hoeveelheid van het boek in beslag omdat het dan dus over de onderduikers en concentratiekampen gaat.

Het verhaal speelt zich af in meerdere ruimtes. In het begin wordt er nog verteld over Goeree en vervolgens over Den Haag en Scheveningen, waar ze haar pensions had. Als ze worden opgepakt speelt het verhaal zich voornamelijk in de gevangenis en concentratiekampen af.

5. Eindoordeel:
Ik vond het wel een redelijk boek. Het voegde er wat aan toe dat er echte brieven en foto’s van de personages werden gebruikt. Ik vond alleen wel dat er passages in het boek te uitvoerig werden besproken waardoor het langdradig werd. Ik vond het onderwerp van het boek wel heel mooi. Mijn verwachtingen werden dus deels waargemaakt.

Verwerkingsopdracht 2: Vertelinstantie

In het boek ‘De schilder en het meisje’ van Margriet de Moor wordt er een auctoriale vertelinstantie gebruikt. Terwijl in het boek ‘Een schitterend gebrek’ van Arthur Japin er een ik-vertelinstantie wordt gebruikt. Mijn voorkeur gaat uit naar de ik-vertelinstantie. Bij ‘De schilder en het meisje’ vertelt de verteller wat hij, de hoofdpersoon en de menigte allemaal zien. Hierdoor worden er heel veel details verteld over wat er allemaal te zien is, waardoor het chaotischer is dan bij de ik-vertelinstantie. In ‘Een schitterend gebrek’ wordt het verhaal systematischer verteld omdat het verhaal door de ogen van de hoofdpersoon wordt verteld.
Hierdoor krijg je echter maar één kant van het verhaal te zien. Wellicht hebben andere mensen een andere mening over hetzelfde maar dan vanuit een ander perspectief. Door de auctoriale vertelinstantie wordt er veel afgewisseld, waardoor het minder snel eentonig wordt. Bij de ik-vertelinstantie kan het namelijk al snel eentonig worden.
Bij de ik-vertelinstantie kan men makkelijker zichzelf herkennen in de hoofdpersoon en de lezer begrijpt de hoofdpersoon wat beter in wat hij/zij doet en waarom hij/zij dat doet. Iemand die bijvoorbeeld lichamelijk iets heeft waardoor hij/zij erg onzeker is, zou zich in de hoofdpersoon kunnen herkennen in ‘Een schitterend gebrek’ omdat de hoofdpersoon ook erg onzeker is over haar uiterlijk. Bij de vertelinstantie is het wat lastiger om jezelf te herkennen en de hoofdpersoon beter te begrijpen omdat de verteller ook een mening naar voren laat brengen. Men wordt bij de vertelinstantie dus sneller beïnvloed door de verteller dan bij de ik-vertelinstantie.
Door al deze factoren, gaat mijn voorkeur uit naar de ik-vertelinstantie omdat ik er veel waarde aan hecht om de hoofdpersoon te kunnen begrijpen in wat hij/zij doet en zegt..

Verwerkingsopdracht 1: Economie

Ik vind de omslag van ‘Vast’ van Ton Anbeek en van ‘De Zonnewijzer’ van maarten ’t Hart, de zwakste omslagen hebben. Bij ‘Vast’ is het niet meteen duidelijk dat de titel op de omslag staat. De kleur rood geeft ook een ouderwetse indruk, wat voor de jongere generatie wat minder aantrekkelijk zou zijn om te lezen.
Bij de omslag van ‘De zonnewijzer’ is niet duidelijk wat de photo op de voorkant met het boek te maken heeft. De belichting past wel bij de inhoud en titel van het boek. De belichting is heel fel en aangezien het boek over een mogelijke zonnesteek gaat. De omslag geeft ook een ouderwetse indruk. Als het boek naast allerlei andere boeken zouden liggen, zou dit boek er niet uitspringen.
‘Joe Speedboot’ van Tommy Wieringa behoort tot de middenmoot uit deze boeken. De lettertype van dit boek past goed bij het totaalplaatje. De omslag springt er niet uit, maar ziet er al wat aantrekkelijker uit. Bij ‘Joe Speedboot’ is er meer kans dat de lezer de achterkant zou lezen dan bij ‘Vast’ en ‘De zonnewijzer’. De kleuren vallen op omdat ze heel helder zijn, wat helpt bij aandacht trekken en voor de verkoop.
‘Het Diner’ van Herman Koch en ‘Een hart van steen’ van Renate Dorrestein vind ik de sterkste omslagen hebben. De omslag van ‘Het Diner’ zou eruit springen in de winkel, wat bevorderend is voor de verkoop. De omslag heeft ook wat te maken met het boek, het boek speelt zich namelijk af tijdens een diner. De kleuren trekken de aandacht, dat komt mede door de blauw en oranje, wat complementaire kleuren bij elkaar zijn. De lettertype en de kleur van de lettertype passen bij de stijl van de omslag.
‘Een hart van steen’ van Renate Dorrestein heeft de beste omslag van deze boeken, vooral als je de inhoud van het boek kent. Men ziet meteen dat de inhoud emotioneel is. De photo dat is gebruikt, komt waarschijnlijk ongeveer uit de jaren ’50 of ‘60. Als men ook maar een klein stukje leest uit het boek, wordt het ook duidelijk dat het verhaal zich in die tijd afspeelt. Men heeft dus meteen een goede indruk waar het boek over gaat en door de photo trekt het je aandacht ook.

Boekverlag 2 - 'Het diner' van Herman Koch

1.A. Titel: Het diner
        Auteur: Herman Koch
        Uitgave: Amsterdam, 2011 (42^ste druk), 2009 (1^ste druk)
        Pagina’s: 300
   B. Genre: Psychologische roman

   C. Samenvatting:
Paul Lohman en zijn vrouw, Claire, gaan samen uit eten met Paul’s broer, Serge Lohman en zijn vrouw, Babette. Ze praten over van alles en nog wat, maar vermijden lang het onderwerp waar vooral Serge het over wil hebben, namelijk hun kinderen. De zoon van Serge, Rick en zijn geadopteerde zoon, Beau, wilden met de zoon van Paul, Michel, na een avondje stappen nog een biertje drinken. Ze hadden echter geen geld en wilden gaan pinnen. Als Rick in een pinhokje gaat, kan hij er niet bij omdat er een zwerver voor ligt. Hij loopt naar buiten en vertelt dat tegen Michel en Beau. Michel vindt het niet kunnen en wil de zwerver wakker maken om te vragen of ze wat wil opschuiven. Beau vindt het geen goed idee en gaat naar huis. Als Michel en Rick de zwerver proberen wakker te maken, is de zwerver boos. Ze worden boos en gaan dingen naar de zwerver gooien die ze buiten bij het afval vinden. Tot slot vindt Michel een leeg jerrycan en gooit ’t net langs de zwerver, vervolgens gooien ze nog een aansteker (ze denken dat de jerrycan niet brandbaar is omdat het leeg was). De zwerver is dood en de camerabeelden in het pinhokje worden getoond in de media en ze komen op ‘Opsporings Verzocht’. Op ‘Youtube’ staan er ook filmpjes, later blijkt dat Beau de filmpjes erop heeft gezet en ze er alleen af wil halen als hij 3000 euro krijgt. Paul en Claire herkennen de daders door Opsporings Verzocht. Claire is ook gebeld door Michel net nadat ze het hadden gedaan om te vragen wat hij moest doen. Paul is er zelf achtergekomen. Ze weten niet van elkaar dat de ander het wist.
Serge en Babette komen er vervolgens ook achter en willen met Claire en Paul bespreken wat ze moeten doen. Serge is de gedoodverfde toekomstige premier. Serge is van mening dat de kinderen zich moeten melden bij de politie en bekennen. De anderen denken dat de ophef wel over gaat en hebben de kinderen hun toekomst nog niet verpest. Serge heeft eigenlijk al voor iedereen beslist zonder om hun mening te vragen of ernaar te luisteren. Hij gaat zich terugtrekken uit de verkiezingen de volgende ochtend en bekend maken waarom hij zich terugtrekt. Hij wil dit gaan doen in het café waar Paul, Claire en Michel vaak komen eten en veel herinneringen hebben. Wanneer Serge en Babette naar het café gaan om de laatste dingen door te nemen, blijven Paul en Claire nog even in het restaurant om hun plan van aanpak te bespreken. Claire wil dat Paul Serge in elkaar slaat omdat Serge niet een persconferentie zou houden als hij de avond ervoor in elkaar is geslagen. Paul heeft vaker woede-uitbarstingen gehad en een aantal keren mensen in elkaar geslagen omdat hij een psychische ziekte heeft. Waarschijnlijk heeft Michel dezelfde ziekte, maar dit weten ze niet zeker. Paul heeft hiervoor medicijnen maar heeft ze niet meer genomen sinds hij doorhad dat Michel bij een misdrijf betrokken was. Hij wilde niet dat zijn emoties gedempt zouden worden door de medicijnen. Paul vond het echter te opvallend dat hij Serge in elkaar zou moeten slaan. Claire ging eerder weg bij het restaurant en ging naar het café waar Serge en Babette waren. Als Paul politieauto’s en een ambulance hoort, gaat hij kijken, ook al weet hij wat hij zal aantreffen. Hij ging eventjes kijken en ging vervolgens naar huis. Serge trok zich uiteindelijk niet terug uit de verkiezingen, maar verloor de verkiezingen mede door de gevecht met Claire. Niemand is er ooit meer achtergekomen dat Michel en Rick de daders waren.

2. Verwachtingen:
Ik ben dit boek gaan lezen omdat er wel meerdere mensen dit boek hadden of wilden lezen en ik had niet iemand gehoord die er negatief over was. Ik verwachtte dat ’t wel een goed boek zou zijn en het boek wel enigszins een psychologische kant zou hebben.

3. Motief & thema:
Het motief is een (on)gelukkig gezin, glimlachen, geluk en het woord ‘mijn vrouw’. Het thema is hoe een gezin ermee omgaat dat hun kind een zwaar misdrijf heeft gepleegd.

4. Beoordeling:
De schrijver vertelde uitgebreid hoe de gerant de gerechten bracht, maar aan de andere kant vertelde hij niet de naam van het restaurant waar ze naartoe gingen, omdat Paul niet wilde dat mensen daarheen zouden gaan omdat daar het een en ander had afgespeeld. Over het algemeen was de schrijfstijl prettig te lezen, maar bepaalde dingen die hij achterwegen liet, zoals wat hijzelf precies mankeerde, vond ik irritant omdat ik toch wilde weten wat hij had. Bepaalde zaken zoals dat het eten uitvoerig werd besproken, had van mij niet gehoeven, omdat het daardoor heel langdradig werd.
Het verhaal is in de ik-perspectief verteld door Paul Lohman. Hij gebruikt telkens de verleden tijd. Doordat het verhaal in de ik-perspectief is verteld snap je heel goed wat er door zijn hoofd gaat en waarom hij bepaalde dingen wel en niet wil doen.
De ruimte waar het verhaal het merendeel van de tijd in afspeelt, is in het restaurant. Als hij terugblikt naar vroeger is de ruimte in zijn eigen huis, op de school waar hij vroeger les gaf, op de school van Michel, in het ziekenhuis of in het pinhokje.

5. Eindbeoordeling:
Over het algemeen vond ik het een goed boek. Zoals ik al eerder zei vond ik dat sommige stukken te langdradig waren. Het had echter een goed plot en het was spannend tot en met het einde over hoe het zou aflopen. Mijn verwachtingen klopten wel redelijk omdat het verhaal een psychologische kant eraan had.

6. Gebruikte bronnen:
‘Het diner’ van Herman Koch